İş güvencesi, modern çalışma hayatının temel ilkelerinden biridir. Haksız yere işten çıkarılan işçilerin korunması amacıyla getirilen “işe iade davası”, işverenin fesih kararını denetlemeyi amaçlayan önemli bir hukuki yoldur. Bu yazımızda işe iade davasının ne olduğu, hangi şartlarda açılabileceği, süreçte izlenecek adımlar ve işçilerin bu süreçte sahip olduğu hakları detaylıca ele alacağız.
İşe İade Davası Nedir?
İş sözleşmesi feshedilen işçinin, işverenin fesih kararının geçersizliğini iddia ederek işe geri dönmek amacıyla açtığı davadır. Davanın kabul edilmesi halinde işçi, eski işine iade edilme hakkı kazanır.
İşe İade Davası Açma Şartları
İş Kanunu’nun 18. maddesine göre işe iade davası açılabilmesi için şu şartların sağlanması gerekir:
- İşverenin 30 veya daha fazla işçi çalıştırıyor olması
- İşçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması
- İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması
- Feshin geçerli bir nedene dayanmaması
🔸 Not: Belirli süreli iş sözleşmeleri için işe iade davası açılamaz.
Geçerli ve Geçersiz Fesih Nedenleri
Geçerli nedenlere örnekler:
- Performans düşüklüğü
- İşyerinde yapısal değişiklik
- Ekonomik kriz veya küçülme
Geçersiz nedenlere örnekler:
- Sendikal faaliyetler
- Şikâyet hakkını kullanmak
- İzinli günlerde işe gelmemek
- Mobbing ve baskıya karşı direnmek
İşe İade Davası Süreci
- Arabuculuk Başvurusu:
Dava açılmadan önce zorunlu arabuluculuk süreci işletilmelidir. Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa son tutanakla dava açılır. - Dava Açma Süresi:
Feshin tebliğinden itibaren 1 ay içinde dava açılmalıdır. - Mahkeme Kararı:
Mahkeme feshin geçersiz olduğuna karar verirse, işverene işçiyi 1 ay içinde işe başlatma yükümlülüğü getirir. - İşe Başlatmama:
İşveren işçiyi işe başlatmazsa, mahkeme tarafından belirlenen 4 ila 8 ay arası boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı öder.
İşe Başlatmama Tazminatı Ne Kadardır?
İşçinin kıdemine göre belirlenir ve en az 4, en fazla 8 aylık brüt ücret tutarında olabilir. Bu tazminat, ayrı bir dava açılmasına gerek kalmaksızın işe iade davası kapsamında hükmedilir.
İşveren Açısından Riskler
- Mahkemece işe iade kararı verilirse, işverenin ya işçiyi işe alması ya da ciddi tazminatlar ödemesi gerekir.
- İşe iade kararına uymayan işveren, hem mali yük hem de iş güvencesi ihlali nedeniyle itibar kaybı yaşar.
Sonuç
İşe iade davası, işçilerin iş güvencesine yönelik önemli bir yasal korumadır. Ancak sürecin doğru yürütülmesi, başvuru sürelerine dikkat edilmesi ve ispat yükümlülüğünün etkili bir şekilde yerine getirilmesi büyük önem taşır. Azure Hukuk olarak, işe iade davalarında hem işçilerin hem işverenlerin haklarını en etkin biçimde korumak için yanınızdayız.